Deventer

Verzorging van kuipplanten

Op elk terras staan tegenwoordig wel enkele of veel planten in pot. Uit de "levensvreugde" die deze planten al dan niet uitstralen, kun je bovendien opmaken of er sprake is van een liefhebber met groene vingers of iemand die bijna moedeloos wordt van de zoveelste teleurstelling. De derde groep, die het wel gelooft, vergeten we gemakshalve; die mensen zijn toch niet meer te redden. De verhouding van 35 bezoekers op deze avond tegenover de 600 leden van de afdeling Deventer, geeft aan dat heel veel mensen een mooie kans hebben laten liggen op het vermeerderen en/of bijspijkeren van hun kennis. Het was namelijk een ontzettend leerzame avond, de informatie werd bijna over ons heen gestort. Het leek meer op een stoomcursus dan op een lezing, maar aangezien de heer Van Grootel oud-onderwijzer bleek te zijn en het vak nog niet verleerd was, werd het een interessante en plezierige avond.

Hij had op een tafel een aantal producten van ECOstyle uitgestald, variërend van rozenmest, buxusmest, rododendronmest, enz. Bij het aanschouwen hiervan nam ondergetekende zich direct voor om hier een vraag over te gaan stellen. Namelijk of het niet mogelijk is om met één goede gemiddelde meststof te werken. Want van al deze producten, met al hun verschillende en ingewikkelde gebruiksaanwijzingen, word je helemaal opgewonden. Als je namelijk veel kuipplanten hebt en je wilt ze goed verzorgen, mag je met het huidige aanbod wel een administratie gaan bijhouden. Later op de avond zou op een verrassende manier blijken dat deze zorg overbodig was.

Verslag van de lezing gehouden door de heer Tiny van Grootel
Wat is een kuipplant? Volgens de heer van Grootel (spreker) is het elke plant die in een pot gehouden wordt, waarbij het niet uitmaakt of het een "ordinaire" geranium is of een exclusieve tropische palm. Dit betekent, dat vrijwel elke tuinliefhebber ook houder van kuipplanten is.
~~~~~~~~~~
  • Samenvatting lezing

Zoals gezegd, de avond was interessant en omdat ik hoop en erop reken dat er toch wel veel lezers zullen zijn, die van de inhoud van deze avond kennis willen nemen, volgt hieronder een samenvatting.

  • De grondsamenstelling

Goedkope potgrond, die soms voor € 5,00 per vier zakken in tuincentra e.d. wordt aangeboden, bestaat meestal uit zeer recent gecomposteerd GFT-afval. Deze grond is te "scherp" en daardoor voor kuipplanten totaal ongeschikt. Een goede potgrond, op turfbasis, is wel heel geschikt, maar vrij prijzig. Cocopeat, vermengd met wat klei, biedt de beste prijs/kwaliteit verhouding.

Cocopeat is gecomposteerde kokosnootvezel. Dit product bevat weliswaar geen voedingsstoffen, maar is elastisch, watervasthoudend en ph-neutraal (zuurgraad). Voeg in een verhouding van 10 à 15% klei toe. Klei is namelijk ook watervasthoudend en het zorgt voor een goed microleven in de bodem (nuttige schimmels, bacteriën, enz.). Klei is als product onder de naam Bentoniet mogelijk verkrijgbaar bij de Welkoop en/of bij de Wildkamp.

  • Voedingsstoffen

Hoewel de commercie ons zoveel mogelijk voedingsstoffen probeert te verkopen, blijkt er volgens de heer Van Grootel toch een gulden middenweg te bestaan, een biologische meststof met de naam ECOstyle Gazon AZ. Deze meststof bevat álle stoffen die een plant nodig heeft. De dosering bestaat uit twee à vier eetlepels AZ op tien liter potgrond en dat slechts twee keer per seizoen, namelijk half april en half juli. Het is het beste om het niet met de potgrond te mengen, maar boven op de pot te strooien. Een kind kan de was doen. Het lijkt te mooi om waar te zijn.

Het biologische aspect geeft nog meer voordelen ten opzichte van chemische meststoffen. Er bestaat geen gevaar voor verbranding en de voeding komt heel geleidelijk vrij. We voeden in eerste instantie de bodem en vervolgens het bodemleven en daardoor de plant. Er ontstaat een goed ontwikkeld wortelstelsel met een grote opnamecapaciteit voor voedingselementen. De plant groeit gezond en evenwichtig en ontwikkelt een hoge natuurlijke weerstand tegen schimmelziekten en insectenplagen. Immers, een biologisch bemeste plant is weerbaarder en daardoor moeilijker aan te tasten door schimmels en insecten. Dit betekent, dat ook en vooral de tuinroos, met al zijn problemen, bij deze verzorging heel veel baat zal hebben.

Chemische meststoffen hebben als nadeel dat ze direct beschikbaar zijn voor de plant en daardoor het natuurlijke verloop van de groei verstoren. Daarnaast bevatten ze erg veel zouten en die zijn dodelijk voor het bodemleven. Bij potten is dit verschijnsel zichtbaar als witte aanslag rond de afwateringsgaten van de pot. Dit is redelijk te verhelpen door de kluiten van de planten in de zomermaanden eens een keer overmatig veel water te geven. Het "uitstromende" water zal dan vrij veel zouten uitspoelen. Doe dit karweitje bij voorkeur als het warm weer is, dan kan de kluit namelijk weer snel enigszins opdrogen.

  • Klimaat

Het buitenklimaat is altijd beter dan het binnenklimaat omdat de luchtvochtigheid en de ventilatie binnen te wensen overlaten. Haal de planten daarom zo laat mogelijk naar binnen en breng ze zo vroeg mogelijk weer naar buiten. Zet ze buiten op een luwe plek, op een pallet, bij elkaar en bedek ze, bij nachtvorsten, met dik plastic of noppenfolie. Zou je daarnaast de moeite nemen om onder de pallet en tussen en over de potten een laag blad te strooien, dan zullen ze temperaturen boven de min 5ºC. zeker overleven. Dit is natuurlijk geen garantie (de resultaten van je inspanningen kunnen fluctueren, in het verleden behaalde resultaten geven geen garantie voor de toekomst). Bij bovenstaande werkwijze hoef je de planten, bij de huidige winters, slechts sporadisch naar binnen te halen en zullen de kansen op het succesvol overwinteren aanzienlijk toenemen. Bescherm ze ook tegen te veel regen.

Laat de bladhoudende planten, die binnen overwinterd hebben, heel geleidelijk aan het buitenlicht wennen. Breng ze nooit op een zonnige dag naar buiten, maar alleen als het bewolkt weer is en dit de eerste dagen ook zo blijft. De eerste dagen onder een overkapping is nog beter.

  • De rustperiode

Oftewel, hoe maken we onze hobby nog moeilijker? Bij de rustperiode onderscheiden we twee groepen kuipplanten: bladhoudend en bladverliezend.

  • De bladhoudende soorten

Hieronder verstaan we die planten, waarvan de stengels niet voldoende "verhouten". Deze moeten met blad en licht én koel overwinteren, de meeste planten het liefst bij een temperatuur van ca. 5ºC. Als dit onoverkomelijk is, probeer deze omstandigheden dan te benaderen. De kluiten van de planten moeten "bijna" droog zijn. De luchtvochtigheid van de ruimte waarin de planten overwinteren, mag niet te laag zijn. Het besproeien van de vloer van de ruimte waarin de planten overwinteren en/of het besproeien van de planten is beter dan dat je de kluiten te vochtig maakt. Als de temperatuur in de ruimte te hoog is, dan wel iets vochtig houden, omdat de groei dan niet helemaal stopt. Vóór het naar binnen halen de planten zover terugsnoeien dat er nog iets blad aan blijft zitten. Zodoende blijft de "bloedsomloop" nog iets op gang.

  • De bladverliezende soorten

Hieronder verstaan we die planten, die in de winterperiode hun blad verliezen en waarvan de stengels voldoende "verhout" zijn. Deze kuipplanten zijn makkelijker te overwinteren, omdat ze 's winters donker mogen staan. Elke vorstvrije ruimte voldoet dan ook. De verzorging is verder hetzelfde als bij de bladhoudende soorten.

  • Water geven

Begin in het voorjaar, als ze uit de rust komen en je ze fors teruggesnoeid hebt, met een minimale hoeveelheid en voer dit langzaam op, naarmate de plant zich ontwikkelt en de temperatuur stijgt.

Gebruik, indien mogelijk, regenwater. Zeker voor zuurminnende planten, die dus een hekel aan kalk hebben, is dit beter.

Bovendien is de temperatuur van opgevangen regenwater prettiger voor de plant dan het koude leidingwater (blijf jij onder de douche staan als je opeens alleen nog maar koud water krijgt?) Geef bij voorkeur 's ochtends water, eventueel 's avonds, maar liever niet midden op de dag. Het kan namelijk voorkomen dat een plant bij warm weer al midden op de dag slap hangt en je dan, ten onrechte, denkt dat de kluit droog is.

Het is dan echter mogelijk, dat de verdamping van het water via het blad te snel verloopt en de plant niet snel genoeg water kan aanvoeren. De kluit kan dan dus toch vochtig genoeg zijn. Als je dan toch water zou geven, dan kunnen er zich explosief rottingsschimmels ontwikkelen, omdat het overtollige water de zuurstof verdringt(zie ook Schotels).

 

  • De potten

- Terracotta potten zijn mooi, maar ook prijzig. Bovendien zijn ze door een verkeerde vormgeving vaak niet functioneel. Dit openbaart zich als je de plant een keer wilt verpotten en de kluit er met geen mogelijkheid meer uit te krijgen is. Gevolg kan zijn dat de plant beschadigt of dat de pot sneuvelt. Als je ze toch wilt gebruiken, neem dan exemplaren met een brede voet. Die voorkomen bovendien omverwaaien, een andere vervelende ergernis. Terracotta potten ventileren beter dan plastic potten. Dit is een voordeel bij mindere weersomstandigheden, maar een nadeel op warme dagen. Dan is kunststof in het voordeel. Voor beide geldt echter dat je moet proberen te voorkomen dat de felle zon rechtstreeks de potten kan opwarmen. Dat geeft (te) snelle en (te) grote temperatuurschommelingen en dat is ongunstig voor een gelijkmatige waterhuishouding en voor een evenwichtige ontwikkeling van de plant.

- Er zijn drie mogelijkheden om voor de plant goede omstandigheden te creëren. Gebruik, in de eerste plaats, een royale pot. Dit geeft "reserve". In de tweede plaats, om te hoge temperaturen en dus ook (te) veel water geven te voorkomen, is er de mogelijkheid om in de pot een bodembedekker te planten, die in de loop van het seizoen over de buitenkant van de pot heen zal groeien en daardoor een hele mooie isolatie vormt. Maar daarvoor hadden we die mooie pot toch niet gekocht!?! Daarom is deze laatste toepassing misschien ook zinvoller bij plastic potten. Je onttrekt dan de (meestal) lelijke zwarte kleur aan het zicht. Bovendien zijn ze goedkoop Een derde mogelijkheid is het gebruik van een overpot.

- Het "omwaaien" van kuipplanten kunnen we voorkomen door ze te verankeren met bijv. een stuk betonijzer. Steek dit ijzer, via de binnenkant van de pot, door de bodem, diep in de grond. Verbuig het bovenste stukje dusdanig, dat het de potrand vastklemt. Bij potten die van onderen breed zijn, is het vaak al voldoende als we enkele zware stenen op de pot leggen.

- Nog één opmerking over potten. Zet de populaire Agapanthus nooit in een stenen pot want de wortels moeten zich, voor een rijke bloei, "klemgroeien". Het gevolg is, dat je de plant er later met geen mogelijkheid meer uit krijgt. Het kost je, achtereenvolgens, eerst veel tijd, dan je humeur, dan je rug, dan de plant, dan de pot en uiteindelijk, na het inroepen van assistentie, je relatie.

  • Schotels

Gebruik ze alleen in de maanden juli en augustus, dit beperkt het watergeven enigszins. In de andere maanden doen ze meer kwaad dan goed. De kluit van de potplant blijft dan vaak te lang te nat en dat kan verrotting geven van de fijne haarwortels.


Voor de liefhebbers van kuipplanten bestaat al jaren een vereniging, die onder de naam De Parel een blad uitbrengt dat zes maal per jaar verschijnt. In één van de uitgaven legt men in een artikel over de waterhuishouding in de biologische teelt een koppeling tussen het gebruik in die teelt van dit mineraal om snelle uitdroging te voorkomen en de toepassing bij kuipplanten. Men adviseert om in een 30 cm pot een handjevol bentoniet toe te voegen, zodat men minder vaak water hoeft te geven. Mede namens de heer Van Grootel hoop ik dat je met deze samenvatting je voordeel kunt doen.


 

  • Nog enkele zijsprongetjes

Gebruik bij het stekken van geraniums nooit een plastic zakje. De stekken zullen dan door voetschimmel gaan rotten. Als je voor de kamerplanten chemisch voedsel gebruikt, bijvoorbeeld POKON, geeft dat ook teveel zoutophoping. Beter is het biologische alternatief TRICOL.

Geraniums doen het 's winters uitstekend in de huiskamer. Snoei ze, als je ze in de herfst naar binnen haalt, met drievierde terug en breng ze vervolgens weer aan de groei. Af en toe voeden met Bio Trissol (in het water) of AZ-Feedies (voedingstabletten die je in de grond drukt) en je hebt midden in de winter mooie volle planten, die uitbundig bloeien. Zet ze wel in het volle licht.

Koemest is nog steeds een uitstekend product, maar de verhouding NPK en sporenelementen is bij Bio Gazon AZ gestandaardiseerd en voor een evenwichtige groei en bloei beter afgestemd. Vooral nu er extra RhizaMax-schimmels aan zijn toegevoegd, die de wortelfunctie verbeteren/verhogen

Een heel goed product voor het versnellen van het composteringsproces is ECOstyle: Radivit Compostversneller.

Oleanders bloeien buiten veel beter als je ze een plek kan geven waar ze geen regen op het hoofd krijgen, bijvoorbeeld onder een grote dakoversteek. Oleanders in het najaar nooit terugsnoeien, want dan knip je de knoppen weg die volgend jaar moeten bloeien.

Ton Blokvoort

ton.blokvoort(at)kpnmail.nl