De voorbeeldtuinen van Groei & Bloei bij zorgkwekerij Het Nieuwe Veld in Diepenveen en aan de Rien Ditzelstraat in de wijk Steenbrugge in Deventer (algemeen overzicht)
2018 was het 125-jarige jubileumjaar van de Groei & Bloei-afdeling Deventer e.o. en als maatschappelijk project is gekozen voor de aanleg van voorbeeldtuinen bij zorgkwekerij het Nieuwe Veld in Diepenveen in 2018/2019. De bedoeling was – en is – dat bewoners van de nieuwe Deventer wijk Steenbrugge en andere geïnteresseerden hier kennis kunnen nemen van een plantenkeuze die zij ook in hun tuinen kunnen toepassen.
Steenbrugge is een groene nieuwe wijk met aandacht voor openbaar groen en klimaatadaptatie (regenwaterafvoer en gasloze woningen). De tuinen van woningen kunnen tot circa 30% van het grondbeslag uitmaken en voor de biodiversiteit zijn ze dus belangrijk. Het maakt veel uit of hier betegelde tuinen omgeven door schuttingen ontstaan of groene tuinen. Groen om te beginnen met gras, maar vanwege de biodiversiteit nog beter met struiken, (kleine) bomen en planten.
Voor de aanleg van beplanting is teruggegrepen op het zgn. 26-plantenplan van Groei & Bloei. Dit is een serie beschrijvingen in het blad Groei & Bloei uit 2011/2012 van 26 waardevolle planten die in samenhang een relatief gemakkelijk te onderhouden tuin kunnen opleveren met hoge waarde voor bv. vogels en insecten, met een langdurige bloeitijd en een gevarieerd totaalbeeld (wintersilhouet, wintergroen). Elders op de website is een (geactualiseerde) versie van dit 26-plantenplan gepresenteerd.
Tegelijkertijd was duidelijk dat er bij veel mensen kennis ontbreekt bij de inrichting van een tuin. Door Groei & Bloei is voorlichtingsmateriaal ontwikkeld om bewoners bij de diverse keuzen te helpen. Op de website zijn deze ‘groentips’ ook te vinden. Bij de nieuwbouw in Steenbrugge is de start voor iedereen gelijk: achter en voor het huis ligt zwarte grond, geschikt om er een groene tuin van te maken. Mogelijk overwegen sommigen toch voor een (geheel of nagenoeg geheel) betegelde tuin te kiezen Het is dus belangrijk om die te maken keuzen vanaf het eerste begin te beïnvloeden. Getipt door de VHG (vereniging van hoveniers en groenbedrijven) is via de gemeente contact gezocht met de coördinerend projectontwikkelaar voor de eerste 400 woningen in Steenbrugge, BPD Ontwikkeling BV regio noordoost en midden en met de corporatie Woonbedrijf ieder1. Zo zijn met actieve steun van BPD voorlichtingsbijeenkomsten over de wijk en groene tuinen gegeven aan alle bewoners en ook zijn in een latere fase huis aan huis mailings verspreid door Groei & Bloei. Tenslotte zijn speed-dates met hoveniers aangeboden met steun voor een eventuele vervolgafspraak.
Verder zijn in mei 2019 drie gratis model-voortuintjes bij sociale huurwoningen aangelegd door Groei & Bloei. Tenslotte is besloten tot de aanleg van een voorbeeldtuin in de wijk Steenbrugge zelf (Rien Ditzelstraat) eveneens in mei 2019. Het ontwerp is van Groei & Bloei en de aanleg is gezamenlijk gedaan door vrijwilligers van Groei & Bloei en (nieuwe) inwoners van de wijk. Ook het onderhoud (met kennisoverdracht) in de startfase wordt samen gedaan. Hogeschool Saxion onderzoekt het proces en Groei en Bloei, BPD en de gemeente evalueren ook de wet- en regelgeving in relatie tot groene tuinen.
Dit project kon alleen slagen met financiële steun van het Waterschap Drents Overijsselse Delta (voor de voorbeeldtuin bij de zorgkwekerij), de provincie Overijssel, de gemeente Deventer (voor de modeltuinen en de voorbeeldtuin in de wijk) en actieve inzet van de zorgkwekerij Het Nieuwe Veld, BPD en Groei & Bloei. Op 21 juni 2019 ondertekenen de betrokken partijen (zorgkwekerij, BPD, gemeente Deventer, Woonbedrijf ieder1 en Groei & Bloei) een convenant gericht op stimulering van groene tuinen in Steenbrugge (1e fase 400 woningen; daarna nog circa 800 woningen). Met aan het hoofd van de tocht burgemeester Ron König wordt per fiets (deels op fraaie gerenoveerde fietsen van Cambio) die middag de voorbeeldtuin in de wijk geopend. Aansluitend bezoeken de aanwezigen de voorbeeldtuin bij Het Nieuwe Veld die eveneens plechtig wordt geopend.
Zo is in goede samenwerking door heel veel betrokken partijen in 2018/2019 intensief gewerkt aan de bevordering van groene tuinen in Steenbrugge. Hopelijk kan het proces en het beoogde resultaat als voorbeeld dienen voor andere nieuwe en bestaande wijken in Deventer en elders.